Jan Śniadecki

  „Działania natury nie tak są zmienne, jak działania ludzi; bo tamte są opisane wiecznemi i zawsze trwającemi prawami, których wszystkie fenomena przyrodzone są koniecznym wypadkiem."

Jan Śniadecki, a właściwie Jan Chrzciciel Władysław Śniadecki, urodził się jako syn Jędrzeja Śniadeckiego, który był kiedyś wójtem, a w późniejszym czasie miejskim piwowarem i rolnikiem, a także Franciszki, z domu Giszczyńskiej. Miał brata Jędrzeja. Urodził się 29 sierpnia 1756 roku w Żninie, mieście położonym w województwie kujawsko-pomorskim (wcześniej wielkopolska). Zmarł w wieku 74 lat, 21 listopada 1830 roku, w Jaszunach, mieście znajdującym się na Litwie, niedaleko jej stolicy - Wilna.

Swoją przygodę z nauką zaczął w żnińskiej szkółce parafialnej, a następnie poszedł do Gimnazjum w Trzemesznie. Teraz znajduje się tam liceum ogólnokształcące. Do tej samej szkoły chodził również brat Jana, Jędrzej. Przez kolejne siedem lat uczęszczał do Kolegium Lubrańskiego, uczelni wyższej działającej w latach 1519-1780. W tym samym czasie chodził na wykłady fizyki eksperymentalnej profesora kolegium jezuickiego J. Rogalińskiego. Następne dwa lata spędził studiując w Akademii Krakowskiej, mieszkając w ten czas w Bursie Jerozolimskiej. Uzyskał tam tytuł doktora i od tamtej chwili mógł wykładać algebrę. Jan studiował nie tylko w Polsce. Dzięki wsparciu Hugo Kołłątaja wyjechał na studia do Getyngi, niemieckiego miasta leżącego na rzeką Leine, a następnie trafił do Holandii, gdzie studiował m.in. fizykę, chemię, języki obce. W Paryżu na kolejnych studiach poszerzał wiedzę matematyczną.

Śniadecki odrzucił propozycję pracy w Paryżu i z rokiem 1781 wrócił do ojczyzny na wezwanie Komisji Edukacji Narodowej, by objąć stanowisko w Szkole Wyższej Koronnej (dzisiaj znajduję się tam Uniwersytet Jagielloński) w Katerze Matematyki i Astronomii. Tam starał się rozbudować uniwersytet i przeprowadzić reformę, jednak jego plany pokrzyżował upadek Rzeczypospolitej. Według wielu źródeł Śniadecki był patriotą nie tylko w mowie, ale także w czynach. Podczas powstania kościuszkowskiego zorganizował zbiórkę funduszy i prowiantu oraz rekrutację do powstańczej armii. 

Janowi Śniadeckiemu można przypisać takie zasługi jak: wprowadzenie jednolitego programu, wprowadzenie jednolitych podręczników, zlecenie weryfikacji nauczycieli-zakonników, odkrycie planetoidy Pallas. Napisał rozprawę o teorii heliocentrycznej Kopernika, zbudował na ziemiach polskich pierwszy balon (prawdopodobnie z bratem lub Janem Jaśkiewiczem), opracował jeden z najlepszych podręczników do algebry.

Jan był przeciwnikiem metafizyki oraz romantyzmu, który jego zdaniem przyczyniał się do powrotu ciemnoty i przesądów. Uważał się za zwolennika empiryzmu, a jako że nie przepadał za metafizyką, nie uznawał filozofii Immanuela Kanta. Naukowy światopogląd Śniadeckiego skrytykował Adam Mickiewicz w balladzie ,,Romantyczność".

Źródło: Wikipedia